Logowanie

Konstytucja 3 Maja, 1791

Konstytucja 3 Maja została uchwalona przez Sejm Czteroletni w 1791 roku. Została skonstruowana w celu naprawy stosunków wewnętrznych w Rzeczpospolitej po I rozbiorze, ustalając podstawy ustroju nowożytnego w Polsce.

Pierwszy etap konstytucji zawierał Prawo o sejmikach z 24 III 1791 oraz Prawo o miastach z 18 IV 1791 roku. Konstytucja podtrzymywała ustrój stanowy zmniejszając wpływ magnaterii na elekcję, Senat oraz zarząd kraju, wykluczając z sejmików szlachtę nieposesjonatów. W prawie wyborczym feudalny cenzus urodzenia szlacheckiego zastąpiono burżuazyjnym cenzusem posiadania. Mieszczanie zyskali prawo nabywania dóbr i uzyskiwania nobilitacji.

Konstytucja pozbawiła szlachtę prawa najwyższej zwierzchności wobec poddanych, którzy zostali przyjęci "pod opiekę prawa i rządu krajowego".

Zniesiono odrębność pomiędzy Koroną i Litwą, został wprowadzony jednolity rząd, skarb oraz wojsko. Katolicyzm uznano religią panującą przy całkowitej tolerancji innych wyznań uznanych przez państwo. Wprowadzono trójpodział władzy - władzę ustawodawczą miał sprawować dwuizbowy Sejm.

Rola Senatu została zmniejszona - instrukcje poselskie, liberum veto oraz konfederacje zniesiono, a decyzje miały zapadać większością głosów. Kadencja Sejmu trwała 2 lata, posiedzenia zwoływane tylko w razie potrzeby. Co 25 lat miano zwoływać Sejm w celu poprawienia Konstytucji. Władzę wykonawczą pełnił Król oraz Rada (Straż Praw) składająca się z prymasa, policji, pieczęci (spraw wewnętrznych, interesów zagranicznych, wojny i skarbu, mianowanych przez króla). Król był przewodniczącym Straży, miał prawo nominacji biskupów, senatorów, ministrów, urzędników i oficerów, w razie wojny sprawował naczelne dowództwo nad wojskiem.

Wolna elekcja została zniesiona, tron miał być dziedziczny, jedynie w przypadku wymarcia rodziny królewskiej szlachta miała wybierać nową dynastię. Chciano stworzyć stale urzędujące sądy ziemskie i miejskie oraz nadzorujący Trybunał Koronny i sąd asesorski.

Próba przeprowadzenia reform jednak się nie udała z powodu Targowicy oraz wkroczenia wojsk rosyjskich do Rzeczpospolitej. Konstytucja 3 Maja była wielkim osiągnięciem narodu chcącego zachować niezależność państwową, zabezpieczała możliwość rozwoju gospodarczego i politycznego kraju.

Porady prawne online

Zaufało nam już:
  • 0
  • 5
  • 6
  • 9
  • 3
  • 0
  • 8
  • osób

Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.