Spis treści
Art.85. Reprezentacja narodowa złożona jest wedle brzmienia
artykułu trzydziestego pierwszego.
Art.86. W osobie króla i
w dwóch izbach sejmowych polega władza prawodawcza stosownie
do rozporządzenia artykułu trzydziestego pierwszego.
Art.87. Sejm
zwyczajny zgromadza się co dwa lata w Warszawie w czasie oznaczonym
przez akt zwołania od króla wydany. Trwać będzie dni
trzydzieści. Król jedynie może go przedłużyć, odroczyć i
rozwiązać.
Art.88. Kró1 zwołuje sejm nadzwyczajny, kiedy mu
się to zdawać będzie.
Art.89. Członek sejmu nie może przez czas
jego trwania być przytrzymanym ani i kryminalnie sądzonym, chyba za
zezwoleniem izby, do której należy.
Art.90. Sejm naradza
się nad wszelkimi projektami do praw cywilnych, kryminalnych lub
administracyjnych, które mu przesłane będą od króla
przez radę stanu. Naradza się nad wszystkimi projektami, które
mu król każe podać względem umiarkowania lub zmiany atrybucji
władz i urzędów konstytucyjnych, jako to: sejmu, rady stanu,
sądownictwa i komisji rządowych.
Art.91. Sejm naradza się podług
wezwania panującego nad powiększeniem lub zmniejszeniem podatków,
nakładów i wszelakich ciężarów publicznych, nad zmianą,
jakiej by wymagały, nad najlepszym i najsprawiedliwszym sposobem
rozkładu, nad układaniem budżetu przychodów i rozchodów,
nad urządzaniem systematu menniczego, nad zaciągiem do wojska, równie
jak nad wszystkimi innymi przedmiotami, które by mu przez
panującego były odesłane.
Art.92. Sejm jeszcze naradza się nad
tym, co mu udzielonym będzie od króla w skutku raportu
ogólnego, poruczonego radzie stanu przez artykuł
siedemdziesiąty trzeci. Na koniec sejm po rozstrzygnięciu tych
wszystkich przedmiotów przyjmuje żądania, przełożenia i
odwołania się posłów i deputowanych, mające za cel dobro i
korzyści swych współobywateli. Przesyła je radzie stanu, która
podaje je panującemu. Gdy od króla odesłanymi zostaną sejmowi
przez radę stanu, sejm naradza się nad projektami praw, do których
takowe żądania stały się powodem.
Art.93. W przypadku, gdyby sejm
nie ustanowił nowego budżetu, dawny zachowuje moc prawa, aż do
przyszłego zebrania się sejmu. Jednakże budżet ustaje po upłynnieniu
lat czterech, gdyby w tym przeciągu sejm zwołanym nie był
Art.94.
Sejm nie może się trudnić jak tylko przedmiotami do jego atrybucji
należącymi lub wskazanymi w akcie zwołania.
Art.95. Obiedwie izby
naradzają się publicznie. Mogą wszelako zamieniać się w wydział tajny
na żądanie dziesiątej części członków przytomnych.
Art.96.
Projekta do praw, ułożone w radzie stanu, wnoszone będą na sejm za
rozkazem królewskim przez członków tejże rady.
Art.97.
Od króla zależy kazać wnosić projekta bądź do izby
senatorskiej, bądź do izby poselskiej, wyjąwszy projekta skarbowe,
które pierwej do izby poselskiej powinny być wnoszone.
Art.98.
Do roztrząsania projektów będą wybrane w każdej izbie przez
wota sekretne trzy oddzielne komisje, złożone każda w izbie
senatorskiej z trzech, a w izbie poselskiej z pięciu członków,
jako to: komisja do praw skarbowych, komisja do praw cywilnych i
kryminalnych, komisja do praw organicznych i administracyjnych.
Każda
izba uwiadamia radę stanu o wyborze tych komisji. Komisje znosić się
będą z radą stanu.
Art.99. Projekta wniesione za rozkazem
królewskim nie mogą być zmieniane tylko przez radę stanu w
skutku przedstawionych jej uwag od stosownych komisji
sejmowych.
Art.100. Same tylko członki rady stanu w obu izbach i
członki komisjów w izbach właściwych mogą mieć mowy z pisma.
innym członkom będzie tylko wolno z pamięci się przemawiać.
Art.101.
Członki rady stanu mają miejsce i głos w obu izbach przy roztrząsaniu
projektów rządowych, lecz nie znają prawa wotowania, jeżeli
nie są senatorami, posłami lub deputowanymi.
Art.102. Projekta
decydowane będą większością zdań; wotowanie nad projektem będzie
głośne. Projekt tym sposobem przyjęty przez jedną izbę większością
zdań, przejdzie do izby drugiej, która podobnież względem
niego stanowić będzie. Równość zdań będzie uważana za
przyjęcie projektu.
Art.103. Projekt przez jedną izbę przyjęty nie
może być przez drugą zmienianym, tylko albo całkowicie przyjętym,
albo odrzuconym.
Art.104. Projekt przez obydwie izby przyjęty jest
podany do sankcji królewskiej.
Art.105. Jeżeli król
da swoją sankcję, projekt zamienia się w prawo, którego
ogłoszenie zwykłym sposobem przez króla rozkazane będzie.
Jeżeli król odmówi swej sankcji, projekt
upada.
Art.106. Raport ogólny o położeniu kraju, ułożony w
radzie stanu i przesłany senatowi, będzie odczytanym w obu izbach
połączonych.
Art.107. Każda izba z osobna raport ten przez
właściwe komisje roztrząśnie i zdanie swoje względem niego królowi
oświadczy. Raport rzeczony będzie mógł być drukiem ogłoszony.
Rozdział II . O senacie
Art.108. Senat składa się: z książąt
krwi cesarsko - królewskiej, z biskupów, z wojewodów,
z kasztelanów.
Art.109. Liczba senatorów nie może
przenosić połowy liczby posłów i deputowanych.
Art.110.
Kró1 mianuje senatorów. Urzędy ich są dożywotnie. Senat
podaje królowi za pośrednictwem namiestnika po dwóch
kandydatów na każde wakujące miejsce senatora wojewody lub
kasztelana.
Art.111. Aby być podanym za kandydata na senatora
wojewodę lub kasztelana, trzeba mieć najmniej trzydzieści pięć lat
skończonych, opłacać dwa tysiące złotych rocznego podatku i dopełniać
innych warunków prawami organicznymi przepisanych.
Art.112.
Książęta krwi mają prawo zasiadać i wotować w senacie skończywszy lat
osiemnaście. `
Art.113. W senacie prezyduje pierwszy członek
podług porządku przepisanego osobnym postanowieniem.
Art.114.
Prócz swych atrybucji prawodawczych senat używa innych, które
są osobno oznaczone.
Art.115. Do pełnienia swych atrybucji
prawodawczych senat inaczej zgromadzać się nie może, jak w czasie
sejmu za zwołaniem królewskim. Do innych czynności senat przez
prezesa zwołanym będzie.
Art.116. Senat stanowić będzie względem
oddania pod sąd senatorów, ministrów naczelników
wydziałów rządowych, radców stanu i referendarzy,
wykraczających w urzędzie, bądź na odesłanie królewskie lub
namiestnika, bądź na zaskarżenie izby poselskiej.
Art.117. Senat
stanowi ostatecznie względem ważności sejmików, zgromadzeń
gminnych i wyborów, tudzież o układaniu ksiąg obywatelskich
tak sejmikowych, jak zgromadzeń gminnych.
Rozdział III O izbie poselskiej
Art.118. Izba poselska składa
się:
1) z siedemdziesiąt siedmiu posłów wybranych na
sejmikach, czyli zgromadzeniach szlachty, licząc po jednym pośle z
każdego powiatu,
2) z pięćdziesiąt i jeden deputowanych od
gminów.
W izbie poselskiej prezyduje marszałek wybrany z
jej grona, a od króla mianowany.
Art.119. Cały kraj
Królestwa Polskiego dzieli się pod względem reprezentacji
narodowej i wyborów na siedemdziesiąt siedem powiatów i
pięćdziesiąt jeden okręgów gminnych. Osiem okręgów
gminnych będzie w mieście Warszawie, a czterdzieści trzy w reszcie
kraju.
Art.120. Członki izby poselskiej zostaną w urzędowaniu lat
sześć. Odnawiają się w trzeciej części co dwa lata. A zatem i na
pierwszy raz jedna trzecia część członków izby poselskiej
zostanie na urzędzie tylko przez dwa lata, a druga trzecia część
przez lat cztery. Los oznaczy członków wychodzących w tych
dwóch epokach. Członki wychodzące mogą być nieograniczenie na
nowo obranymi.
Art.121. Aby być obranym na członka izby
poselskiej, trzeba mieć lat trzydzieści skończonych, być w używaniu
praw obywatelskich i opłacać podatku najmniej złotych polskich
sto.
Art.122. Żaden urzędnik publiczny, cywilny i wojskowy nie
może być obranym na członka izby poselskiej, jeżeli wprzódy
nie otrzyma zezwolenia swojej zwierzchniej władzy.
Art.123. Gdyby
poseł lub deputowany, który przed wybraniem swym nie posiadał
żadnego urzędu płatnego ze skarbu publicznego, urząd takowy po
wyborze swym przyjął, nowy sejmik lub zgromadzenie gminne zwołanym
będzie, a to końcem przystąpienia do nowego wyboru posła lub
deputowanego.
Art.124. Król ma prawo rozwiązać izbę
poselską. Gdy tego prawa użyje, izba się rozejdzie, a król
nakazuje w przeciągu dwóch miesięcy nowe wybory posłów
i deputowanych.
Rozdział IV. O sejmikach
Art.125. Szlachta właściciele każdego
powiatu, zebrani na sejmikach, wybierają jednego posła, dwóch
członków rady wojewódzkiej i układają listę kandydatów
na urzędy administracyjne.
Art.126. Sejmiki inaczej zgromadzać się
nie mogą, tylko za zwołaniem królewskim, w którym czas
zebrania się, czynność i trwanie sejmików będą
oznaczone.
Art.127. Na sejmikach wotować nie mogą [jak] tylko
szlachta w księgę obywatelską szlachty powiatu wpisani, używający
praw obywatelskich, mający lat dwadzieścia jeden skończonych i
posiadający własność gruntową.
Art.128. Księgi obywatelskie
szlachty powiatu układane są przez rady wojewódzkie, a przez
senat zatwierdzone.
Art.129. Na sejmikach prezyduje marszałek
mianowany przez króla.
Rozdział V. O zgromadzeniach gminnych
Art.130. W każdym okręgu
gminnym będzie zgromadzenie gminne, które wybiera jednego
deputowanego na sejm, jednego członka rady wojewódzkiej i
układa listę kandydatów na urzędy administracyjne.
Art.131.
Do zgromadzeń gminnych przypuszczonym będzie:
1) każdy obywatel
właściciel nieszlachcic opłacający z swej własności gruntowej jaki
bądź podatek;
2) każdy rękodzielnik i przełożony nad czeladzią
warsztatową, każdy kupiec mający własny zapas w sklepie lub w
magazynie wartości dziesięciu tysięcy złotych polskich;
3) wszyscy
plebani i wikariusze;
4) profesorowie, nauczyciele i inne osoby
mające sobie powierzone oświecenie publiczne;
5) każdy artysta
znakomity z talentów, znajomości lub przysług uczynionych bądź
handlowi, bądź kunsztom.
Art.132. Nikt nie może wotować na
zgromadzeniu gminnym, jeżeli nie jest wpisany w księgę obywatelską
gminną, jeżeli nie używa praw obywatelskich i jeżeli nie ma lat
dwudziestu jeden skończonych.
Art.133. Listę właścicieli mających
prawo do wotowania na zgromadzeniach gminnych układać będzie rada
wojewódzka; listę rękodzielników, kupców i
obywateli znakomitych z talentów i przysług - komisja spraw
wewnętrznych; listę plebanów i wikariuszów, jako też
urzędników oświecenia - komisja wyznań religijnych i
oświecenia publicznego.
Art.134. Na zgromadzeniach gminnych
prezyduje marszałek mianowany przez króla.
Rozdział VI. O radach wojewódzkich
Art.l35. W każdym
województwie będzie rada wojewódzka złożona z radców
wybranych na sejmikach i zgromadzeniach gminnych.
Art.136. W
radzie wojewódzkiej prezyduje radca najstarszy
wiekiem.
Art.137. Do głównych atrybucji rad wojewódzkich
należy:
1) wybór na urzędy sędziowskie w dwóch
pierwszych instancjach,
2) formowanie i oczyszczanie listy
kandydatów na urzędy administracyjne,
3) przestrzeganie
dobra województwa, wszystko stosownie do osobnych urządzeń.
Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.